Nakon što je Apelacioni sud potvrdio rehabilitaciju komandanta Gorske garde JVuO
piše: Ivana Nikoletić
„Viši sud u Valjevu pravilno je utvrdio da Nikola Kalabić nije sarađivao sa okupatorom, a razlozi koji su za to iznijeti u prvostepenom rješenju u potpunosti su prihvatljivi i za Apelacioni sud“, navodi se u saopštenju.
„Prije svega, nesporno je utvrđeno da ne postoji nijedan pisani dokument u kome se reguliše saradnja Nikole Kalabića sa njemačkom vojnom silom, te da je na osnovu svjedoka istoričara, takođe, nesporno utvrđeno da je u novembru 1943. godine došlo do kontakta između Nikole Kalabića i Njemaca u selu Bujačić kod Valjeva, kada je postignut Sporazum o obustavi neprijateljstava i zajedničkoj borbi protiv komunista u 13 Srezova Šumadije i Pomoravlja, ali da je njemačka Viša komanda za jugoistok 25. decembra 1943. odbila da produži taj sporazum, jer su četničke jedinice učestalo kršile Sporazum“, ističe Apelacioni sud.
Zaključuje se da su odluke Državne komisije bile motivisane političkim i ideološkim razlozima“. Istovremeno se kaže da je Kalabić bio lišen najelementarnijih prava, na život i imovinu, te su se stekli uslovi za rehabilitaciju.
Milena Repajić, istoričarka i članica Predśedništva Partije radikalne ljevice (PRL), napominje da je ovo još jedna u nizu sudskih rehabilitacija koje zapravo imaju za cilj društveno-političku rehabilitaciju četnika.
– Nikola Kalabić je čak u četničkim krugovima bio poznat kao „Koljač“, i ima mnogo dokaza o ratnim zločinima koje je počinio. Čak i mimo tog sporazuma, bez obzira da li je on obnavljan ili ne. O tome je na sudu svjedočio, a i napisao knjigu na tu temu istoričar Milan Radanović. A dodatno, čak i sa pravne strane, ta rehabilitacija je besmislena, jer Kalabić nikada nije bio osuđen da bi bio rehabilitovan. Pa čak i oni koji su podnijeli zahtjev za njegovu rehabilitaciju, porodica i neki revizionistički istoričari, tvrde da je Kalabić poginuo u obračunu sa OZNOM januara 1946. godine. U tom slučaju, on nije ni strijeljan, odnosno likvidiran bez presude. Dakle, nema pravnog osnova za rehabilitaciju, a činjenično ima nebrojeno dokaza o ratnim zločinima Nikole Kalabića koje je sud prihvatio, ali oni niijsu uzeti kao relevantni pri donošenju presude o rehabilitaciji. To je dakle jedna vrlo jasna politička odluka, kategorična je Rapajić.
Istoričar Predrag Marković kaže za Danas da je najgora stvar u rehabilitaciji Kalabića zapravo „neumjesna primjena pravnih formalnosti“.
U prvostepenoj presudi, Kalabić je rehabilitovan jer nije formalno osuđen. Mnogi ratni zločinci nisu formalno osuđeni, uključujući Pavelića i Hitlera. U presudi Apelacionog suda Kalabić je rehabilitovan jer ga je Državna komisija iz 1946. optužila za saradnju sa okupatorom bez valjanih pisanih dokaza. Šta bi bilo ako bi isti kriterijum primijenili na sve odluke te komisije? Recimo osude ustaških vođa koje uglavnom nijisu pismenim putem zahtijevali klanje Srba, postavlja pitanje Marković.
Sudska ustanova Srbije je presudila i mi imamo pravo da kažemo svoj stav o tome, ali po Ustavu i zakonu je taj proces završen, kaže za Danas istoričar Čedomir Antić, predśednik organizacije Napredni klub.
– Naš sistem, koji je prepisan iz istočne Evrope je uglavnom pasivan, ali treba reći da on ne radi posao ni istoričara ni starih sudova, već on procjenjuje rad tih sudova. Neki ljudi, njih više desetina hiljada, su bili ubijeni od strane komunističkog režima i njihovim porodicama su oduzeta određena prava. I po tom osnovu je porodica Nikole Kalabića tražila da se rehabilituje njihov predak, što je potpuno legitimno. E sada, kako će istorija ocijeniti Nikolu Kalabića, to je pitanje.
danas.rs
