Do sada smo mislili da SPC (Crkva Srbije) odstupa od nekih opštih hrišćanskih i humanističkih vrijednosti, ali se ispostavlja da se, zbog saveza sa Ruskom pravoslavnom crkvom (RPC), sve više udaljava i od opštih načela Pravoslavne crkve — ocjenjuje Vladimir Veljković, srpski vjerski analitičar (na slici gore).
Patrijarh Srbije, Porfirije Perić, nedavno se pridružio apelu patrijarha Rusije Kirila Gundjajeva da se oslobodi iz pritvora Pavel Lebid, kontroverzni mitropolit UPC (MP), ogranka Moskovske patrijaršije u Ukrajini, protiv koga se u Kijevu vodi sudski postupak za više krivičnih djela.
Veljković u tekstu na beogradskome portalu „Peščanik” (pescanik.net) piše da sustavovi Kirila Gundjajeva „bezočna manipulacija i u iskrenost njegovih namjera mogu povjerovati samo u SPC”.
„Porfirije je jedini pravoslavni patrijarh koji se pridružio Kirilovom apelu i ruskoj kampanji protiv ukrajinskih vlasti. Jer Ukrajina nije suočena samo sa brutalnom vojnom agresijom, već i sa nevjerovatnom količinom zloupotrebe pravoslavlja i religioznih ośećanja od strane agresora”.
„Mitropolit (Lebid) je zastupao ideje koje su ruskom ratnom stroju dale pogonsko ideološko gorivo, međutim, to ipak ne znači da bi mu trebalo uskratiti pravo na pravično suđenje”.
„Prije agresije na Ukrajinu 2022. Rusija je imala duplo više političkih zatvorenika nego što ih je imao SSSR pred raspad, ali su se od početka agresije toj kategoriji pridružili i oni sveštenici RPC koji su javno iznijeli svoj antiratni stav”.
Veljković navodi da su ruski sveštenici Jovan Burdin, Jovan Kurmojarov i Nikanor Pinčuk „uhapšeni zato što su u crkvi i na društvenim mrežama iznosili svoje stavove protiv ubijanja i rata”.
„Rusija je donijela zakon kojim se kriminalizuju antiratni stavovi, a sveštenici RPC će snositi kazne zbog svojih vjerskih uvjerenja. Prošle godine je blizu 300 sveštenika potpisalo otvoreno pismo protiv vojne invazije na Ukrajinu i represije nad slobodom savjesti koja se tim povodom sprovodi u Rusiji”.
„Na Porfirijevo pismo je odgovorio aleksandrijski patrijarh Teodor u kojem mu zamjera selektivnost kada su u pitanju dešavanja u pravoslavnome svijetu”, piše Veljković. „SPC je ostala nijema pred ruskim miješanjem u Afriku, koja je u ingerenciji Aleksandrijske patrijaršije, kao i u imenovanju izvršioca agresivnog rata protiv pravoslavnoga naroda”.
„Kanonska prava Aleksandrijske patrijaršije su potvrđena na Vaseljenskim saborima, dok kanonska prava SPC i RPC nijesu. Zato riječi iz Teodorova pisma, da Rusi svesno cijepaju odoru Isusa Hrista, imaju težinu; i u tom smislu je miješanje Moskovske patrijaršije u Afriku nepoštovanje odluka — što bi rekao Porfirije — vaseljenskoga pravoslavlja”, ocjenjuje Veljković.
