Skupština Crne Gore koči EU integracije
Ograničena upotreba kontrolnih mehanizama u svim odborima, uključujući i Odbor za evropske integracije, neuspjeli dijalozi za prevazilaženje političkih kriza, česti zastoji i namjerne greške u ispunjavanju zakonodavne funkcije, neki su od razloga zašto Skupština nije ostvarila aktivniju ulogu u procesu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji (EU). Nemogućnost izbora ključnih nosilaca pravosudnih funkcija u više navrata je uticala na to da Skupština postane direktan uzročnik zastoja u pregovorima – navodi se u ključnom nalazu analize „Skupština Crne Gore u procesu pristupanja EU: agora ili arena?“ koju su pripremili Centar za demokratsku tranziciju (CDT) i Centar za demokratiju i ljudska prava (CEDEM).
– Iako se često (pogrešno) percipira u javnosti da je integracija u EU u potpunosti u nadležnosti Vlade, Skupština ima važnu ulogu u ovom procesu i ona se ogleda u političkoj, zakonodavnoj i nadzornoj ulozi što, međutim, Skupština ne ispunjava na zadovoljavajućem nivou – navodi se u saopštenju.
U analizi ističu da je umjesto pokretača rasprava, predloga, mjesta za dijalog, Skupština najčešće bila mjesto za „ping-pong“ između političkih partija gdje je gotova svaka od njih u određenom trenutku stavila svoje interese iznad interesa države i procesa integracije i zbog toga blokirala izbor članica i članova Sudskog savjeta, odnosno sutkinja i sudija Ustavnog suda.
– Kontrolna/nadzorna funkcija i dalje su u sjenci zakonodavne, što se pogrešno percipira kao najznačajnija funkcija Skupštine u procesu pristupanja Crne Gore EU – stoji u analizi.
Prateći izvještaje Evropske komisije od 2012. godine, kako navode u CDT-u i CEDEM-u, potrebno je istaći da je u gotovo svakom od njih Skupština kritikovana i podsticana da unaprijedi svoju nadzornu funkciju, a kritike su joj bile upućene i zbog manjka konstruktivne debate o najvažnijim političkim pitanjima od značaja za napredak u procesu pregovora.
– Jedina svijetla tačka i po dostupnim podacima, ali i po ocjenama Evropske komisije, je transparentost rada Skupštine i ona je pohvaljena u svakom godišnjem izvještaju Komisije od početka procesa pregovora sa Evropskom unijom – ocijenjeno je u analizi.
Podsjećaju da, u izvještaju iz 2019. godine, Evropska komisija ukazuje na to da je broj kontrolnih saslušanja u prethodnoj godini (2018.) bio svega četiri.
– Međutim, iz dostupnih podataka se može vidjeti da je tokom 2017. i 2020. godine organizovano samo po jedno kontrolno saslušanje, što je „oborilo“ neslavan rekord koji je Skupština imala u 2012. i 2018. godini, a na koji je i Komisija ukazala. Ipak, važnije u odnosu na broj održanih saslušanja je uticaj koji Skupština ostvaruje, kvalitet zaključaka i njijhovo praćenje, a ovdje postoji prostor za unaprjeđenje – navodi se u analizi.
Napominju da se uticaj političke krize u Crnoj Gori najbolje može vidjeti baš na primjeru Odbora za evropske integracije.
– Iako su skupštinski odbori nastavili sa određenom dinamikom održavanja sjednica, nakon što je dva puta izglasano nepovjerenje Vladi, Odbor za evropske integracije je u potpunosti prekinuo rad u toku tehničkih mandata obiju vlada. Posljednju sjednicu ovaj odbor je održao 27. jula 2022. godine. S druge strane, predsjednik i zaposlene i zaposleni u Sekretarijatu Odbora jesu imali određene aktivnosti – stoji u analizi.
Napominju da je u posljednjem Izvještaju o Crnoj Gori, Evropska komisija istakla da bi parlament trebalo u praksi da pokaže svoju posvećenost EU reformskoj agendi i radi na prevazilaženju duboke polarizacije.
– Pred 28. sazivom Skupštine Crne Gore je ta šansa, kranje vrijeme je da parlament razumije svoju ulogu, shvati šta je interes svih građanki i građana i počne se ponašati u skladu sa tim – zaključuje se, između ostalog, u analizi CDT-a i CEDEM-a.
Pobjeda
