piše: Vukota Vukotić
Tekovina izvedene kontrarevolucije u Crnoj Gori, od 2020. godine, jeste i opšta klerikalizacija društva. Krajnje nelegitimnim i kriminalnim aktom tzv. „Temeljnim ugovorom“ cjelokupno sakralno nasljeđe crnogorskog naroda i države, predato je drugoj zemlji i tamošnjoj crkvi, koja zadobijenim gazduje preko lokalnih ekspozitura. No, to nije jedina posljedica litija i klerikalne kontrarevolucije.
Jednako bitno u tim planovima je i prekrajanje istorijskih činjenica i revidiranje prošlosti, kako bi se ona upodobila za potrebe nadolazećeg „srpskog sveta“ i zanijekala sve što je crnogorsko. Skoro da smo se navikli na svakodnevno nepoštovanje državnih simbola, isticanja tuđih zastava, „namještanja sata“ u različitim prilikama, opšti trend bujanja ksenofobije i vjerske netolerancije. No, izgleda da tome nije kraj. O tome ṥedoči i emisija Javnog servisa „Zapis“, posvećena jednom od najvećih crnogorskih svetitelja i jednim od stubova duhovnosti ovog naroda, sv. Vasiliju Ostroškom.
U cilju daljeg propagandnog potčinjavaja Crne Gore i prevrednovanja svega što je crnogorsko u srpsko, dobili smo još jedan uradak koji treba da obznani „boogobojažljivom“ stadu, kako stoje stvari. S obzirom na to da su se u emisiji pojavili i čelnici PES-a, očigledno je da treba objasniti ne samo istorijsko-duhovnu vertikalu, nego i sadašnje političko stanje. Shodno tome, manastir Ostrog i sv. Vasilije bili su idealana podloga za novo sijanje „istinitog“ i dalja uvjeravanja.
Da je potreba za propagandnim djelovanjem prevagnula kod autora emisije, očevidno je iz razloga što su iznijeti pogrešni podaci, falsifikati i sujevjerna trabunjanja, u odnosu na utvrđene činjenice i istorijski naučne postulate. Osim toga, namjerno su izostavljene brojni istorijski fakti iz svečeva života, koji su nepodesni za trenutnu klerikalnu propagandu i čijim bi se iznošenjem smanjila „upotrebna vrijednost“ i sveca i svetilišta. Upravo zarad tih činjenica dužni smo da skrenemo pažnju i na taj aspekat iz života sv. Vasilija.
Stojan Jovanović, u monaštvu Vasilije, rođen je 28.12.1610. godine od oca Petra i majke Ane u Popovom polju u Hercegovini. Njegovo žitije koje je nastalo u manastiru Ostrog nestalo je u toku prve Omer-pašine godine 1852-1853. Ono što se zna, jeste da se školovao kod strica Serafima u manastiru Zavala, a da se zamonašio u manastiru Tvrdoš.
Pokušano je da se utvrdi da je kao vrlo mlad boravio u Cetinjskom manastiru, kod vladike Mardarija Uskokovića, ali o tome nema dokaza. Takođe, vrlo su upitna njegova putovanja u Rusiju i na Svetu goru, u svijetlu tadašnjih političkih i drugih dešavanja.
No, sve to je naglašeno u emisiji, kao i da je sv. Vasilije prvi počeo da pravi vino u okolini Trebinja (sic!). Suprotno tome, potpuno je izostavljen svečev rad i realan doprinos boljitku ovog naroda, koji ga je i preporučio za svetački oreol. Međutim, kako se političke i istorijske okolnosti toga vremena ne poklapaju sa ciljevima i težnjama savremenih propagandista, to se sve preskače i potire.
Ono što im je najviše sporno i što ne žele da spomenu je rad sv. Vasilija na sklapanju unije sa Rimom. Naime, tokom cijelog XVII vijeka traju pokušaji da se Crnogorci, radi dalje borbe protiv Osmanske carevine, privole na prihvatanje unije. Još 1610. godine, kada je Vasilije rođen, na saboru u manastiru Morača, pećki patrijarh potvrđuje odluku da se prihvati unija sa Vatikanom. Osmanske vlasti su efektivno spriječile takav dogovor, ali ideja je ostala živa i u narednom periodu.
Kao episkop istočnohercegovački, od 27.12.1651. godine, Vasilije je došao u Onogošt i počeo da traži mjesto za crkvu i svoju ćeliju. Zajedno sa cetinjskim mitropolitom Mardarijem i njegovim koađutorom Visarionom Kolinovićem, sv. Vasilije radi na pregovorima sa katoličkom crkvom. Štaviše, postoje izvori koji govore da je sam odlazio u Dubrovnik kako bi pregovarao sa predstavnicima Vatikana.
Ponovo je došlo do prihvatanja unije sa Rimom. Vladika Mardarije i njegov koađutor Visarion Kolinović, ujedno i službenik papske Kongregacije za propagandu vjere, potpisali su ga 28. septembra 1640. godine u manastiru Maine. Ovaj čin bio je povod da se ličnost vladike Mardarija Uskokovića marginalizuje i omalovaži u našoj istoriji.
Cijeli projekat pokušano je da se prikaže kao neuspjeh i da je vođen bez znanja naroda, ali je istina da su potpisivanju unije u Mainama prisustvovali svi crnogorski glavari. Takođe, uporno se pokušava potisnuti da je jedan od potpisnika ove unije bio i episkop Vasilije. Ovaj njegov rad na spas i dobrobit naroda, najviše je uticao na njegov ugled za života i preporučio ga za svetački oreol.
Na žalost, danas se pokušava zatrijeti svaki pomen o ovome od strane bogobojažljivih branitelja pravoslavlja, kojima ovi istorijski fakti kvare „biznis“ hodočasništva. Isti oni koji su htjeli da mošti sv. Vasilije zapale 1918. godine, i tada u svom revolucionarnom zanosu, kako bi spriječili dalju idolatriju Crnogoraca, danas ga brane od samog njega. Ipak istorijski fakti ostaju isti tokom vremena i samo se moramo osvrnuti na njih i mnoge stvari postaju jasnije.
Antena M
