Društvo prijatelja Berana i Udruženje “Beranda” obilježili su danas 95. godišnjicu od smrti vojvode Gavra Vukovića (1852 – 1928), prvog diplomiranog pravnika u Crnoj Gori i ministra inostranih djela u knjaževini Crnoj Gori.
Članovi ovih udruženja, nasljednici i poštovaoci Gavra Vukovića posjetili su tim povodom njegov grob, u porti manastira Đurđevi stupovi, u Beranama.
Nakon polaganja cvijeća, Jovana Došljak je prisutnima pročitala izvode iz eseja o Gavru Vukoviću, autora Slobodana Vukovića i Milovana Đilasa.
“Danas, 29. jula, 2023. navršava se devedesetpet godina od smrti Gavra Vukovića, dugogodišnjeg ministra inostranih djela Crne Gore, sina slavnog crnogorskog junaka i senatora, Vojvode Miljana Vukova, za koga Gavro reče: ‘Bio je skroman, izgledao je miran, ali dirnut u častoljublje, postajao je pravi ris’. Vojvoda Gavro Vuković (1852-1928), stariji sin Vojvode Miljana, rođen je u Lijevoj Rijeci. Rano djetinjstvo proveo u Lušcu, na Gomilama, kod Berana. Osnovnu školu 1859. pohađao u manastiru Đurđevi Stupovi; poslije drugog razreda nastavio na Cetinju. Gimnaziju započeo u Nici, u Francuskoj, pod pokroviteljstvom Knjeginje Darinke. Maturirao u Beogradu 1869. U istom gradu na Visokoj školi diplomirao pravo 1873. Prvi crnogorski diplomirani pravnik; bio ministar inostranih djela Knjaževine Crne Gore od 1889. do 1905. godine.
Njegovi briljantni memoari, kao svjedočanstvo ličnosti i događaja jednog vremena, su svevremeni.
Priredio ih je, 1986. u izdanju cetinjskog “Oboda” i titogradske “Pobjede”, prof. dr Slobodan Tomović. Memoare je Gavro pisao u Beranama, gdje se 1918. doselio s Cetinja i sagradio kuću. Zimovao je na Cetinju, kod svog zeta, crnogorskog diplomate Alekse Martinovića, u Bajovoj 130.
Obrazovan, sa znanjem nekoliko jezika, Gavro Vuković je gotovo sedamnaest godina vizionarski vodio crnogorsku diplomatiju, uvijek korak-dva ispred drugih diplomatija.
Nije zapostavljao ni svoju pravničku struku, pa je godine 1873. napisao je knjigu: “Istorijski razvitak prava svojine od rimskoga doba pa do danas”.
Umro je 29. jula 1928. godine u Beranama i sahranjen kod manastira Đurđevi stupovi”.
Milovan Đilas, u “Besudnoj zemlji” , o Gavru Vukoviću piše: “Među još živim starijim vasojevićkim glavarima, bio je prava znamenitost vojvoda Gavro Vuković, crnogorski ministar spoljnih poslova, sin vojvode Miljana Vukova – Vešovića, vasojevićkog ustaničkog vođe kroz bezmalo čitavu drugu polovinu devetnaestog vijeka.
U ličnosti vojvode Gavra najočitije su se vezivala dva doba – ono velikih junaka i ustanaka, kome je pripadao njegov otac, i ovo novije – ratova za Ujedinjenje, ali i grlatih političara i činovnika. On se ponašao tako da je dobro bio s ljudima svoga doba, ukoliko su još bili živi, a pokazivao se sklon navikama i pojmovima mlađih pokoljenja. Možda ovo zadnje i nije bilo iz njegovog uma i srca. Pa ipak držanje ovog mirnog i povučenog čovjeka bila je nit, tanana ali i nekidljiva, koja je vezivala najraznovrsnije ljude i doba. Možda je to takav čovjek bio? Možda mu je takvu ulogu dosudilo vrijeme u kraju i plemenu? Ili i jedno i drugo?”
U Beranama se nalazi spomen kuća vojvode Gavra Vukovića, koja čuva uspomene na ovu znamenitu ličnost iz crnogorske istorije.
Analitika
